چنانچه همه میدانیم هخامنشیان در چند نقطه خاص با ان علم مهندسی روز حجاران خود از معادن سنگ
برای
ساخت و ساز کاخها و بناهای جاویدان بهره برداری مینمودند .از جمله معدن
سنگ مجد اباد در پشت کوه پتروشیمی مرودشت و معدن خود بستر منطقه کاخ های
تخت جمشید ،بویژه اطراف ان و معدن در حوالی پاسارگاد و این یکی که نام می
بریم دور تر و پراکنده تر بوده از مراکز ساخت و ساز ان روز . این
معدن در حین بازدید شگفت هایش اشکار میشود و از زیبا ترین و پر پیچ و خم
دار ترین معدن سنگ هخامنشی در نوع خود بنظر می اید . و در عین حال گرچه
ظرافت خاص هنر سنگتراشی در ان اعمال نشده و هدف برش سنگ بوده و در میان
معادن هخامنشیان و دوره های بعد از ان بهره برداری میشده از جمله
کاروانسرای قاجاری قوام اباد و سنگ قبر های ستبر قبرستانها در منطقه. دارای
محل های ویژه استراحت و شب مانی از دوران کهن و ایران باستان وقبل از
شروع ساخت هرکاخ و هر بنای اقدام به بهره برداری شده است و بیادگار
مانده .ضمنا شکوه و رموز برش سنگها و استوانه ای ساختن و پرتاب از سه جبهه
کوهستان و اماده برای حمل و نقل ان هم داستانی دارد جالب و شنیدنی و عجیب و
غریب . در گرمای مهر ماه بتنهایی عازم منطقه شدم و از دیواره مرکزی
دارای شنریزه و سنگهای پولکی بود و طی برشها و چکش زنی سنگها صد ها تن روی
هم انباشته شده بود وبا هر قدم در شیب بالا دو قدم ادم را پایین می کشید و
اجبارا سمت و دیواره شرقی صخره ای را برای صعود انتخاب نموده و با مشکلات
گرمی هوا و عرق ریزان مواجه و ادامه مسیر و در مدت حدود دو ساعت زمان برد
تا با به یک سوم پایانی قله رسیدم و بادهای تند و لوله ای مشکل دیگر بود
که بدن را مانند متکا جابحا می نمود و مصرف اب هم بالا ست 4 لیتر با صرفه
جویی استفاده شد . شیب هم تند و بیش از 45 بود .در لبه پرتگاه پرتاب سنگهای
حجیم راهروهایی تعبیه شده بود ، گربه رویی به ارتفاع از سه تا ده متر و
برای عبور یک نفر که جای چرخیدن نداشت و بایستی عقب گرد نمود و حدود بیش از
100 متر دیواره سنگی یکپارچه و عمودی ارتفاع داشت و سرعت و شدت باد خطر
سقوط را سبب میشد و با احتیاط خود را به دیواره جانبی چسبانده وبا احتیاط
کامل و رعایت نکات ایمنی می توان پایین را برسی کرد .بخش وسیعی از دیواره و
ارتفاع حدود بیش از 50 متر را با ارتفاع از سه تا ده متر را برش داده و
کاملا صاف و هموار نموده و پایین انداخته اند و از محل برده اند . بهر حال
بسیار جالب و شگفت انگیز و در عین حال ترسناک و وحشتناک و حفره هایی برای
زندگی حیوانان وحشی و محل زندگی کلاغ ها و کبوتر و شاهین ها بود .و خطر
وجود درندگان هم وجود دارد . زیرا اثار محل زندگی انان به چشم میخورد و مو
و اسکلت بز و گوسفند از گله های عشایر منطقه در جا جای ان و راهرو ها وجود
داشت . نمیشود بی گدار به اب زد و احتیاط لازم و ضروری است . در این معدن
به احتمال زیاد مجروحانی و فوتی هایی هم رخ میداده و روزگاری در ساعات
کاری جنب و جوش و سر وصدا و هیجان کاری و محل های برای پنهان شدن از خطر
برخورد سنگ از ارتفاع تعبیه کرده بودند و در راهروهای باریک در میانه و
جاهای یسیاری پناه می گرفتند ودر زمان لزوم از ان استفاده میکردند . جالب
است که در ضلع غربی که به تاریکی خورد فقط بیش از ده معدن اصلی شمارش کردم و
موفق به بازدید نشدم . این سومین بار است که از اینجا دیدن میکنم .و هنوز
جاهای دیدنی بسیار دارد و بقیه را به فصل دیگر واگذار نموده ام . امان
از دست تند باد های چهار فصل که با وزش تند خود زمین و زمان را در هم
میکوبد و میپیچد واز ورای کوهستان روبرو با شدت و حدت شاخ و برگ درختان را
در هم می پیچاند و خطر سقوط کنار دیواره عمودی و قائم بی حفاظ کوهستان
منطقه حتمی است و هر ان تعادل انسان و اشیا و همه را بهم میزند . جالبتر
اینکه کلاغ ها با دیدن غریبه ها اعتراض شدید میکردند و پر سرو صدی دور وبر
و بالا و پایین چرخ خورده و غار غار شدید سر میدادند و در تمام چند ساعت
حضور در ارتفاع کارشان همین بود و تا اخر دامنه وداع نمودند و به کوهستان
برگشتند و در طول مدت حضور احساس تنهایی ننمودم ، اگر چه ابتدا با صدا و
جیغ های غار غاری گوش ازار بودند و لی صاحب اصلی صخره ها و معدن متروکه و
تاریخی و کوهستان بودند شاید بهمین علت اعتراض شدید به حضور غریبه داشتند .
حق با انان بود و بس . در ادامه تصاویر ی هر چند اندک ببینیم از گوشه
کوچکی از این معدن تنها و دور افتاده و فراموش شده . از نظر گردشگری و جلب
توریست با رعایت موازین و مقررات زیست محیطی و تاریخی حایز اهمیت است .
باید در حفاطت این مکان ها کوشا باشیم . ناگفته های بیشتری دارد که مجال ان
فعلا نیست .
این
تخته سنگ پس از برش و پردازش و اماده قبل از جدایی از صخره بهر دلیلی
در جای خود باقی گذاشته شده و از پرتاب از بلندی های بادگیر کوهستان صرف
نظر شده است . این سنگ چند تن وزن دارد .
تنها راه دستیابی به جبهه شرقی معدن - اخیرا دستکاری و چیدمان سنگها باز سازی شده - از گوشه سمت راست ذره ای از دشت هویداست .
شگفتیهای
افرینش " این مهمان ناخوانده از خلوتی و عدم حضور صاحبان استفاده و در دل
سنگ حضور خویش را ثابت نموده است . این تصویر دقیقا حکایت جدا سازی قطعات
سنگ را توسط بشر قرون باستان بوضوح باز گو می نماید .ببین صخره را بطور
طبیعی چگونه شکافته است و ریشه اش کجاست ؟ خدا داند .عبرت
کلاغ
های بیشماری یکی از گروههای ساکنان معدن متروکه دور دست از هوا و زمین
مانور میدادند. فریاد و قار قار انها گوش را کر می نمود .
این
صخره پس از جداشدن بخشی از ان معلوم نیست بدست چند نفر و چند ضربه چکش
خورده تا مجددا اماده مرحله بعدی شود و چه بسا در این عملیات افرادی حین
کار مجروح و ناقص و فوت شده اند . شاید جایی در دفتر و لوحی ثبت شده باشد و
لی هنوز سند ان بدست نسل کنونی ما نرسیده است . !
بزرگترین
اتاق بی سقف معدن در حد و اندازه بیش از حدود 200 متر .م با کانالها و
راهروهای و مبل سنگی زیبا و عجیب و غریب .این قسمت انتهایی ان مشاهده
میشود .